Анна Пигасованың 60 елдан артык гомере музейга багышланган

- Анна Ивановна, белүемчә, сез бит Ленино-Кокушкинодан түгел? 
- Әйе, мин тумышым белән борынгы матур Алабуга шәһәреннән. Анда үз вакытында ел ярым укып, китапханә техникумын тәмамладым. Питрәч районына ничек килгәнемне яхшы хәтерлим: 1957 елның 1 апреленнән Иске Шигали авыл китапханәсе мөдире булдым. Сүз уңаеннан, мин Апакайга атта килдем. Ул вакытта транспорт юк диярлек иде. Авыл халкы Казанга җәяү йөрде. Нигездә, Чехов базарына баралар, анда нинди дә булса сөт продуктлары, йомырка, ит алып баралар, аннары үзләренә кирәкле әйберләрне сатып алалар иде. Кич белән авыл кешеләре бергә җыелып күңел ачалар, бииләр иде. Соңрак, әлбәттә, бераз машиналар барлыкка килә башлады. Бөтен уңайлык та шул гына иде. Әмма халык моңа да шат иде. Почтаны да атлар белән алып кайттылар. 
Өч елдан соң мине партия райкомына чакырдылар һәм приказ тәртибендә Ленино-Кокушкинога китапханәче ставкасына күчерделәр. Ә мин икенче көнне үк экскурсияләр үткәрә башладым. Бу эш белән алтмыш елдан артык шөгыльләндем. Мин килгән елда музей белән Клара Вәлидова җитәкчелек итә иде. 1964 елда аны Җәмилә Зиннәт кызы Ишморатова җитәкләде, аның белән 23 ел эшләдем. Бу очрашуларга бай ел булды, музейга килүчеләр дә күп иде. 1969 елда безгә 100 мең кеше килгәнен яхшы хәтерлим. Хәер, элек тә экскурсияләр аз булмады. Кайчагында бу сан 60, 90 мең кешегә кадәр җитә иде. Алар арасында артистлар, язучылар, партия хезмәткәрләре, хәтта космонавт С.И.Сафронов безнең музейда булды. Һәм, әлбәттә, бик күп укучылар, студентлар. 

- Димәк, сез әле үз гомерегез дәвамында музей кичергән барлык реконструкцияләрнең шаһиты да? 
- Күпмедер дәрәҗәдә бу шулай булып чыга.Гомумән, музей 1939 елның 22 гыйнварында – В.И.Ульянов-Ленинның тууына 100 ел тулу уңаеннан ачыла. Революция вакытында, билгеле булганча, Утар тулысынча яндырылган һәм аны яңадан торгызырга туры килгән. 1981 елда музей-усадьбада бүлмәләрдәге көнкүреш шартларын бераз үзгәрттеләр - Анна Ильиничнаның бүлмәсендә, кунакханәдә һәм кухняда. Мәсәлән, узган унтугызынчы гасыр мохите булдырдылар. Ленин яшәгән бүлмәне кабат торгыздылар. Мария Александровнаның бүлмәсендә генә экспозиция бар иде. Ә 1985 елда Александр Бланк сатып алган усадьбаны кардиналь торгызу башлана. Архивта табылган сызымнар буенча ике катлы зур йорт, ат абзары, келәтне, баз һәм амбарны торгыздылар. Реконструкциядән соң 1987 елның 14 декабрендә ачылды. Узган ел музейда тагын реставрация эшләре башланды. 

- Ә музейда нинди дә булса үзенчәлекле әйберләр бармы? 
- Музейда унтугызынчы гасырның икенче яртысындагы әйберләр тупланган. Һәм, әлбәттә, алар да зур кыйммәткә ия. Узган чордагы күп кенә борынгы предметларны без Бутыркадан, Черемышеводан таптык. Ә оригиналь әйберләрдән, кызганычка каршы, музейда Ленинның туганы Татьяна Павловна Жакова-Басова биргән оваль өстәл генә бар. Мин дә аның белән шәхсән аралаштым. Ул безгә еш килә иде. 2018 елның августында мин Казанга Ульяновлар нәселе кешеләре белән очрашуга бардым. 

- Ә хәзерге Ленино-Кокушкино авылы ул вакытта нинди иде? 
- Ул вакытта ике төрле торак пункт бар иде. Музейның көнчыгыш ягында Кокушкино, ә музей артында Апакай урнашкан. Апакайда хәзер Советлар Союзы герое Галимҗан Камалиев исемен йөртә торган үзәк урам һәм өч тыкрык бар иде. Сүз уңаеннан, миңа бу кеше белән тыгыз аралашырга туры килде, чөнки мин авыл Советы башкарма комитеты әгъзасы идем, ә ул рәис булып тора иде. Авылда салам түбәле кечкенә генә агач йортлар иде. Мәчет артында (хәзер анда бушлык – хәзерге вакытта авылның үзәге) агачтан кечкенә генә авыл Советы бинасы урнашкан иде, янәшәдә ФАП, ә аннан соң басулар. Ә музейның көнчыгыш ягында урнашкан Кокушкино авылы үзенең тыныч тормышы белән яши. Мин музейда эшләгән вакытта анда нибары биш йорт бар иде. 1969 елда, В.И.Ленинның тууына 100 ел тулуны билгеләп үткәндә, халыкны күчерәләр. 1970 елда бу йортларны сүтеп, төрле урыннарга күчерәләр. Картада тагын бер авыл юкка чыга. В.И.Ленинның туганнары хатирәләре буенча, ул анда еш булган, диләр. Җирле балалар белән аралашырга яраткан. Ә 1964 елда Апакай Ленино-Кокушкино дип үзгәртелә. Шуннан бирле авылның йөзе бик нык үзгәрде. Бик күп төзек, матур йортлар, биналар барлыкка килде, юлларга асфальт җәелде. Сүз дә юк, авыл яхшы якка үзгәреп бара бүген дә.