Быел Питрәч районда кызамык авыруының ике очрагы теркәлде

Быел Питрәч районында ун елга беренче тапкыр кызамык авыруының ике очрагы теркәлде – бер ир-атта һәм бер балада.

Күп гасырлар дәвамында күпләп үлемгә китергән кызамык балалар өчен иң куркыныч авыруларның берсе дип саналды. Россиядә һәр дүртенче бала аннан үлгән. Бүген аннан куркырга кирәкме һәм аннан ничек сакланырга? Бу һәм башка сорауларга Питрәч районында кулланучылар хокукларын яклау һәм кеше иминлеге өлкәсендә күзәтчелек федераль хезмәтенең Татарстан Республикасы буенча идарәсе территориаль бүлеге башлыгы урынбасары Галина Игнатьева җавап бирде.

– Галина Васильевна, кызамык кабат кайдан барлыкка килде?

– Агымдагы елның биш аенда Татарстанда 72 авыру теркәлгән, шуларның 32се – балалар. Таҗикстан, Кыргызстан һәм прививка ясатмаган татарстанлылар арасында йогышлы авыру күзәтелә, питрәчлеләргә дә прививка ясалмаган булган. Республикабызда 2022 елда Таҗикстаннан кызамык инфекциясе керүнең бер очрагы булды.

Әгәр элек ул балалар авыруы дип саналган булса, хәзер ул олыларга ешрак иярә, авыр уза һәм еш кына авыр нәтиҗәләргә китерә. Бу балачакта әлеге вирус урап узган һәм аңа гомер лек иммунитет булдырырга мөмкинлек бирмәгән кешеләр.

– Инфекция ничек йога?

– Моның өчен авыру белән тыгыз элемтәдә булу мәҗбүри түгел, мәсәлән, аның янына кунакка килү яки җәмәгать транспортында янәшәдә булу. Вирус һава белән берничә дистә метр араны җиңел генә уза, мәсәлән, йортның баскычлары яки вентиляция системасы аша. Ул организмга сулыш юлларының лайлалы тышчасы һәм конъюнктив аша үтеп керә. Сулыш алу системасы, эчәклек һәм үзәк нерв системасы күзәнәкләренә җиңел үтеп керә. Стоматит, пневмония, менингит, энцефалит авырулар барлыкка килергә мөмкин. Вакцинациядән соң иммунитет кимегәндә авыру очраклары булырга мөмкин, ләкин алар чагыштырмача җиңел уза.

Кызамыкның инкубация чоры уртача 21 көн тәшкил итә, кайвакыт бу чор 28 көнгә кадәр озайтыла. Инфекция йоктырудан алып аның билгеләре барлыкка килгәнчегә кадәр гадәттә 8-12 көн уза.

– Беренче симптомнары нинди?

– Башта алар салкын тиюгә охшаган, гомуми хәлсезлек барлыкка килә, баш авырта. Авыруның бите шешенә, күзләре кызара һәм яшьләнә. Аны томау төшү һәм коры ютәл борчый, температура 39-40 градуска кадәр күтәрелә һәм ул бернинди чаралар белән дә төшми. Тавыш карлыга, конъюнктивит үсеш ала.

Беренче-икенче көнне яңакның лайлалы тышчасында вак аксыл таплар барлыкка килә, дүртенче-бишенче көннән колак лар артында, йөздә, муенда этаплап тимгелләр барлыкка килә. Аннары тимгелләр тәндә һәм кулларда, аякларда барлыкка килә. Авыруның симптомнары кими, температура төшә.

– Авырганны аңлагач, нишләргә?

– Бернинди очракта да үз-үзеңне дәвалау белән шөгыльләнергә ярамый. Яшәү урыны буенча поликлиникадан табиб чакырырга кирәк, яки, хәл авыр булса, ашыгыч медицина ярдәме күрсәтергә кирәк. Поликлиникага үзең генә барырга ярамый, ә табибны көтәргә кирәк. Ул килгәнче, туганнары һәм башка кешеләр белән элемтәне чикләргә кирәк. Йөткергәндә һәм төчкергәндә авызны һәм борынны кулъяулык яки салфетка белән капларга, кулларны сабынлы су белән еш юарга, кулларны чистарту өчен спиртлы чаралар кулланырга, битлек кияргә кирәк.

– Профилактиканың нинди ысулларын киңәш итәсез?

– Үзегезне һәм балаларыгызны прививка ярдәмендә генә саклап була. Аны 12 айлык чагында, ревакцинацияне профилактик прививкалар календаре буенча алты яшендә үткәрәләр. Авырмаган яки прививка ясатмаган контактлы кешеләргә прививка кирәк, инфекция йоктырганнан соң 72 сәгатьтән дә соңга калмыйча.

Татарстанда иммунизация дәвам итә. Балачакта моны эшләмәгән барлык теләүчеләргә прививка ясыйлар. Вакцинация республикада яшәүче 35 яшькә кадәрге һәм аннан олырак, 50 яшькә кадәрге кешеләргә (әгәр алар куркыныч төркемнәргә карый икән – табиблар, укытучылар, социаль хезмәткәрләр) ясала.

Әгәр дә сез балачакта кызамыктан прививка ясаткан булсагыз, яки авырган булсагыз, сездә вируска гомерлек иммунитет барлыкка килә. Әгәр дә сез үзегез хәтерләмисез икән, моны медицина документларында тикшереп була. Әгәр дә сез авыру эпицентрына эләксәгез, аларны күрсәтергә кирәк булачак. Прививка балаларга бер яшьтән, олыракларга ничә яшьтә булуына карамастан ясала. Сабыйларга кызамыкка каршы иммуноглобулинны профилактикалау контакттан соң биш тәүлек дәвамында үткәрелә.