«Царево» торак комплексыннан кул остасы Айгөл Хәмидуллина үз эше турында сөйләде

Фото: © Люция Сираҗиева / «Питрәч-информ»

Мода, билгеле булганча, еш үзгәрүчән, әмма шул ук вакытта цикллы. Без 15-20 ел элек булган карашларның кире кайтуын күреп гаҗәпләнәбез. Әмма һәрвакытта да уникальлеге һәм тирән мәгънәсе белән аерылып торган милли кием дә торган саен зуррак актуальлек ала бара. Татарстанда милли колоритлы товарлар кибетләре бик популяр, алар ата-баба традицияләрен саклый. «Царево» торак комплексыннан кул остасы Айгөл Хәмидуллина да нәкъ менә шундый игелекле эш белән шөгыльләнә.

Айгөлнең әнисе тегә һәм чигә, ә әтисе – агач остасы, шуңа күрә һөнәрчелек осталыгы аның канында. Мәктәптән соң ул Казан педагогика университетында татар халкының тарихын һәм мәдәниятен өйрәнә, һәм шул вакытта аның күңелендә традицион костюмга кызыксыну уяна. Бу эш белән шөгыльләнү теләге диплом алганнан соң да сүнми.

Фото: © Люция Сираҗиева / «Питрәч-информ»

Балалар бакчасында эшләгәндә Айгөл бәйрәмнәр өчен киемнәр тегә башлый, ә декретка чыккач, хезмәттәшләренең түбәтәй һәм изү (татар хатын-кызларының күкрәк бизәге) ясап бирү үтенечләренә бик теләп җавап бирә. Вакытлар узу белән берәмләп килгән заказлар тулы бер ансамбльләр өчен коллектив заказларга әверелә, һәм мастер моның белән җитди шөгыльләнергә карар кыла.

– Соңгы вакытта татар костюмнары белән бик кызыксыналар, – ди ул. – Мин аларны тантана өчен генә түгел, көндәлектә дә яраклы булсын өчен хәзерге заман таләпләре буенча ясыйм. Милли акцент белән тыйнак, якты, артык чәчрәп тормаган образ тудыру мөһим.

Бүгенге көндә аның эшчәнлегенең төп юнәлешләре: изү һәм түбәтәй. Барысы да кулдан эшләнә. Күкрәкчә нигезе өчен Айгөл велюр сайлый: тукыманың төсе яхшы, ул яктылыкны үткәрми һәм бизәкләрне «яшерми». Башта мастер борынгы татар костюмы орнаментларын хәтерләткән тасма тегә, аннары аерым-аерым сәйлән, ташлар һәм индивидуаль сайлап алынган детальләр белән башка фурнитураны беркетә. Һәр изү үзенчә эшләнә, бертөрле эшләнмәләр юк. Ахырда ул тасма беркетә, чуклар тегә һәм кайма ясый. Дизайн – тулысынча аның авторлык фантазиясе: ак һәм көрән, зәңгәр һәм яшел төсләрдә вариантлар бар, кайберләре – кырыс, икенчеләре – йомшак һәм нәфис.

Фото: © Люция Сираҗиева / «Питрәч-информ»

– Элек изүләрне кием астында тагып йөргәннәр, ә хәзер аларга заманчарак төс бирелә. Хәтта безнең әбиләр дә аларны күлмәк өстеннән кия башлады, ә яшьләр ешрак күлмәк һәм джинслар белән кия, – ди оста.

Түбәтәйне дә, изүне дә төрлечә стильләштерергә мөмкин. Айгөл барысын да үзе эшли: өлге һәм катыргы эчлек буенча нигезен формалаштыра, эшләнмәне тасма, чигү һәм башка бизәкләр белән бизи.

Фото: © Люция Сираҗиева / «Питрәч-информ»

«Минем беренче эшем – алтынсу бизәкле зөбәрҗәт изү һәм шундый ук түбәтәй. Бу комплектны мин кызым өчен ясадым. Ул аны ак күлмәк белән сәхнәдә шигырьләр укыган чарага киде».

Нәтиҗәдә индивидуаль түбәтәй килеп чыга. Алкаларны ул әзер элементлардан ясый, аларга татар алкаларының төп декоратив мотивы – тәңкәләр беркетә. Шулай ук аның эшендә чулпылар – элек толымнарга үрелгән зыңгылдап торган асылташлар бар. Хәзер аларны яулык өчен бизәк итеп кулланалар яки алар резинка һәм чәч каптырмасы ролен үтиләр. Өстәвенә, ул милли элементлар белән беләзекләр, боҗралар да ясый.

Айгөл үзмәшгуль булып эшли һәм еш кына ярминкәләрдә катнаша, аларның иң популяры – «Печән базары». Кунаклар аның әйберләрен сатып алып кына калмыйлар, ә аннан бу һөнәргә өйрәнергә дә теләк белдерәләр.

– Уңай бәяләмәләр алсам, хатын-кызларда үз эшләремне күрсәм, миңа бик күңелле була, иҗат итәргә стимул барлыкка килә, – ди оста.

Бу эш белән Айгөл ике елдан артык шөгыльләнә. Эшләнмәләрдә үз халкының тарихы эзен калдыру өчен, ул дәреслекләр һәм энциклопедияләр укый, музейларга йөри. Күптән түгел авыл аксакалларына барып, аларны үз эшләре белән таныштыра башлаган.

Фото: © Люция Сираҗиева / «Питрәч-информ»

– Кайберәүләр ачулана, безнең вакытта андый бизәнү әйберләре юк иде, диләр. Икенчеләре, киресенчә, элек барысы да тыйнаграк булуын билгеләп үтәләр, ә хәзер яхшырак, дип мактыйлар. Өлкән буын шул рәвешле үз өлешен кертә. Алар үзләренең чигүләре турында сөйли, элекке эшләнмәләрне күрсәтә, – дип уртаклаша безнең героиня.

Айгөлнең бөтен гаиләсе – әти-әнисе, ире, балалары – аның мавыгуын хуплыйлар, хәтта эшләнмәләр әзерләүдә булышалар да. Мастер инде 300гә якын күкрәкчә ясаган. Түбәтәйләрнең саны күберәк, чөнки аларга ихтыяҗ зур.

Фото: © Люция Сираҗиева / «Питрәч-информ»

– Татар костюмы бик күп элементлардан тора, һәм мин аны заманча итеп ясарга омтылам, – дип уртаклаша Айгөл. – Минем максат – бүгенге чынбарлыкка яраклаштырылган традицион киемнәр булдыру. Мин баш киемнәренең һәм бизәнү әйберләренең бер өлешен эшләдем инде. Ләкин әзерлиселәр әле күп. Эш аз түгел, әмма акрынлап, адым саен, мин бу максатка таба барам, – дип йомгаклый ул.