Питрәч педагоглары ничек итеп опера йолдызы үстергәннәр

Фото: © Валерий Мирошников / «Питрәч-информ»

Питрәчтә Осипов урамындагы зур йортта музыка тавышы тынып тормый. Биредә Лариса һәм Марсель Миңнуллиннар яши – алар укытучылар, музыкантлар, биш балага әти-әни, тугыз оныкка әби-бабай. Аларның гаилә ныклыгының нигезе сәнгатькә мәхәббәт һәм һәркемнең үз фикеренә хакы булуын тануда.

Алар мәдәният өлкәсендә эшләгәндә танышканнар: Марсель Рәфис улы Ленино-Кокушкино мәдәният йорты директоры, ә Лариса Казбековна район мәдәният йортының сәнгать җитәкчесе булып эшләгән. Башта бер ансамбльгә йөриләр, аннары язмышларын бәйләргә уйлыйлар.

– Безнең беренче никахларыбыздан икешәр балабыз бар иде, уртак балабыз – Роберт, – диде елмаеп Лариса. – Питрәчтә, әти-әниемнән калган йортта урнаштык.

Лариса – Норильск музыка училищесын һәм Красноярск сәнгать институтын тәмамлаган, профессиональ рәвештә домрада һәм фортепианода уйный. Хәзер ул “Солнышко” балалар бакчасында музыка җитәкчесе:

– Әни минем музыкант булуымны тели иде. Бу чынга ашты!

Марсельнең музыкага юлы бормалы була:

– Мин белемем буенча физрук һәм җиңел атлетика буенча тренер. Әлмәт физкультура техникумын тәмамладым. Мәктәптә эшләдем. Ләкин мәктәптә музыка хезмәткәре юк иде, ә мин кечкенә чакта, Казахстанда, баян белән шөгыльләнгән идем. Бер ел укыдым, калганын мөстәкыйль үзләштердем. 90 нчы елларда район башлыгы мине мәдәният йортын җитәкләргә күндерде. Вокаль-инструменталь ансамбльдә гитарада һәм клавишларда уйнадым, “Калинушка” һәм “Җәүһәр” халык ансамбльләрендә баянда аккомпаниаторлык итәм.

Аларның кече уллары Роберт – гаиләнең горурлыгы. “Йолдызлык” фестивале җиңүчесе, Шаляпин исемендәге стипендиат, бүген ул консерваториядә укый, инде Муса Җәлил исемендәге опера театрында берничә роль башкарып өлгергән.

– Балаларым музыка белән шөгыльләнмәячәк дип ант иткән идем, – диде елмаеп Лариса. – Әмма Робертка 14 яшендә “Питрәч йолдызчыгы”нда катнашкан кыз ошаган. Аны күрү өчен конкурска барган... һәм шунда җырлый башлады.

Шуннан соң аның чыгышын районда берьюлы берничә планлы концертта чыгыш ясарга яздыралар. Әмма иң мөһиме – конкурста Роберт музыка дөньясында үзенең остазы Наталья Колыхалованы очрата. Ә бераз соңрак – Казан музыка училищесына укырга кергәндә – үзенең тагын бер укытучысы Раида Ермохинаны.

Укырга кергәндә кызык, ләкин үзенчәлекле очрак була. Пандемия башлана һәм конкурс биремен видеоязмада җибәрергә кирәк була. Ләкин аккомпанемент белән нишләргә? Әнисенә яшьлеген искә төшерергә һәм фортепиано артына утырырга туры килә. Барысы да бик яхшы үтә.

– Укырга кергәндә мин вокал буенча 100 һәм сольфеджио буенча 98 балл җыйдым, – дип искә ала Роберт.

Яшь талантка танылу өченче курста Федор Шаляпин исемендәге стипендиягә конкурста җиңгәч килә. Менә шул вакытта аны Казанда күреп алалар – баслар һәрвакыт җитми! – һәм оркестрлар белән зур концерт залына, Филармониягә, Камал театрына, Тинчурин театрына концертларга чакыра башлыйлар. Һәм менә икенче ел инде ул опера театрында җырлый.

Роберт Миңнуллинның уңыш серенә карашы үзенчәлекле:

– Кешенең табигатьтән тавышы, ишетү сәләте, актерлык осталыгы булса яхшы. Әмма аларны дөрес файдалана белергә кирәк. Әгәр син үзеңнән нәрсә сораганнарын, нәрсә эшләргә кирәклеген аңламыйсың икән – тиешле нәтиҗәгә ирешә алмыйсың, үсә алмыйсың, зур артист була алмыйсың.

Әлбәттә аның тормышка карашы, музыкаль сәләте кебек үк нәселдән килгән. Әнисе аңа һәрвакыт киңәшләрен бирә:

– Таҗ кию, үзеңне йолдыз дип санау бик ансат. Ләкин бу синең осталык күрсәткече түгел. Сәнгатьтә камиллеккә чик юк. 100 процентка без беркайчан да әзер була алмыйбыз, 90 процентка гына. Күпме яшисең һәм бу эш белән шөгыльләнәсең, шулкадәр үк үз өстеңдә эшләргә кирәк.

Гаиләдә педагогик система иреккә һәм үз гамәлләре өчен җаваплылыкка нигезләнә.

– Без беркайчан да балаларга басым ясамадык, аларның эшенә тыкшынмадык, – дип искә ала Лариса Миңнуллина. – Алар нәрсә белән шөгыльләнергә теләгәннәрен үзләре сайладылар. Ләкин өлкәннәргә хөрмәт, тыңлаулы итеп тәрбияләргә тырыштык. Әгәр балалар өлкәннәрнең фикеренә колак салса – бу тормышта уңышның нигезе.

Марсель сүзгә кушылды:

– Мин классик музыкадан ерак идем. Симфоник оркестрның һәм опера тавышларының матурлыгын Роберт концертларына йөри башлагач тойдым. Ләкин мин аңа ират тәрбиясе, хуҗалык күнекмәләре бирергә омтылдым, кимендә, кадак кагарга һәм җиһаз җыярга өйрәтәсем килде. Ул безгә физик эшләрдә бик булыша. Ә балыкка без өчәүләп йөрибез – бу сабырлык һәм концентрация мәктәбе.

Олы балалар да тормышта үз юлларын тапкан. Римма мәдәният институтын тәмамлаган, белгечлеге буенча эшли. Эльмира – район авыл хуҗалыгы идарәсендә ветеринария табибы. Ләйсән КАИ тәмамлаганнан соң үзен матурлык өлкәсендә сыный. Ә Рената, педагогка укыгач, кейтерингка өстенлек биргән.

Миңнуллиннарның оныклары өчен дә 28 сутыйда урын табылган. Монда чәчәк, яшелчә түтәлләре, җимеш агачлары һәм туп чәчәкләргә очып китмәсен өчен киртәләп алынган футбол мәйданчыгы бар. Бу гаиләдә тагын нинди талантлар чыгачагын әле кем белә?

Фото: © Валерий Мирошников / «Питрәч-информ»

Роберт – күп кенә конкурсларда җиңүче, әмма якташлары аның “Созвездие”–“Йолдызлык” фестивалендәге чыгышларын аеруча игътибар белән күзәтеп барды. Конкурста катнашуның мәңгелек инициаторы Наталья Колыхалова. Инде беренче тәҗрибә финалга чыгу һәм “Горячий снег” җыры һәм Фигаро ариясе белән икенче урынга әйләнә. Бер елдан соң ул уңышын кабатлый, ә аннары 2022, 2023 һәм 2025 елларда беренче урынны ала.

– “Йолдызлык”та катнашучылар эстрадага тартыла, мин ярышмыйм, – дип сөйли Роберт Миңнуллин. – Узган ел үз-үзем белән ярышырга, әле конкурста беркем дә җырламаган онытылган совет җырларын эзләргә туры килде.

Шулай итеп сәхнәгә Георг Отс башкаруында танылган “Королева” җыры, “Эй, ухнем” халык җыры һәм Эдуард Хиль җырлаган “Сибирячка” җыры яңартыла. Җиңүнең 80 еллыгы елында тамашачылар өчен бүләк итеп кайчандыр опера җырчысы Анатолий Мокренко башкарган “Я жил в такие времена” һәм Александра Пахмутованың “Усталая подлодка” җырларын башкарган.

– 21 яшемдә мин фестивальдә иң олы катнашучы идем! – диде елмаеп Роберт. – Үземне балалар янына утренникка килгән сакаллы абзый кебек хис иттем.

Быел Роберт Миңнуллин Казан консерваториясенең беренче курсын тәмамлаган. Хәзер ул опера театрында Пуччининың “Богема”, “Мадам Баттерфляй”, “Турандот” опералары куелышында, Вердиның “Аида”сында патша ролендә җырлый. Аның хыялы – дөньяның барлык танылган опера театрлары – Ла скала, Зур театр, Мариин театры, Париж операсы һәм башка театр сәхнәләрендә чыгыш ясау.

Көллияттә укыган вакытта Питрәчтә әти-әниләре йортында яшәгән, хәзер консерватория тулай торагында урын бар, әмма мөмкинлек булганда ул өенә кайта. Башта дуслары аның һәрчак туган ягына булган бу омтылышын аңламыйлар, аларны үзе белән Питрәчкә алып кайткач, аның урман, елга буенда яшәвен, әйләнә-тирәдәге тынлык, иркенлек һәм тынычлыкны күргәч, алар гаҗәпләнеп:

– Син оҗмахта яшисең икән бит! Без сине бүтән котыртмаячакбыз. Үзебез дә шулай яшәр идек, – диләр.

Заманча мәдәният турында сүз чыкты.

Лариса Казбековна авыр сулап:

– Попса, рэп... Балалар классиканы да, Анна Германны да, Валентина Толкунованы да, халык җырларын да белмиләр. Шулай да халык мәдәниятендә тәрбияләргә кирәк – ул ана сөте кебек: аннан башка җан ныгып китә алмый.

Марсель Рәфисович:

– Элек һәр авылда гармунчы бар иде. “Уйнагыз, гармуннар!” республика этабына Питрәчтән генә дә без Казанга 50 гармунчы алып бара идек. Бауман урамындагы йөрешкә бөтен Татарстаннан 500-600 катнашучы җыела иде. Ә хәзер Сабантуйда мин дүрт ансамбльдә берүзем.

Роберт фәлсәфи фикерен җиткерде:

– Проблема шунда, кешеләр үзләре өчен генә булса да, музыка уйнарга өйрәнүне оныттылар. Элек яңа чыккан кинодан соң аннан истә калган һәм ошаган җырларны җырлыйлар иде, ә хәзер TikTok та клиплар карыйлар. Ә бит музыка баш миен спорттан да яхшырак үстерә.

Шулай да Миңнулиннар гаиләсе – чын сәнгать – мәңгелек дип ышанган оптимистлар.

– Кайчагында яшь егетләр минем белән бәхәсләшәләр, опера үләчәк, диләр. Ә мин Моцарт, Бах, Бетховенны искә төшерәм, аларны 300 ел тыңлыйлар.

Музыка беркая да китми, һәм бармаклар үзләре яшь чакта уйнаган көйләрне үзләре таба. Хушлашканда Миңнуллиннарның гаилә ансамбле репетицияләрсез берничә халык җырын башкарды. Лариса Казбековна 20 ел кулына алмаган домраны, Марсель Рәфисович баянын алды, ә уллары калын тавыш белән “Вдоль по Питерской” җырын башкарды.