Питрәчле Валерий Макаров: «Илнең 500 шәһәрендә булдым»

КӨЧЛЕ БУРАНДА ЮЛДА БУЛГАН

Өч көн рәттән булган көчле буран вакытында Валерий Александрович Түбән Новгородта була. Питрәчтән 50 тонна авырлыктагы машинада чираттагы рейска чыгып киткәндә һава торышы яхшы була. Шофер Казанга алып кайту өчен Түбән Новгородта товар төягәндә буран башлана.

– Бер тәүлек тордык, икенче көнне инде Чувашия чигендә, өченче көнне Татарстан белән Чувашия чигендә идек. Мари республикасы аша зур әйләнеш ясадык. Якшәмбе кичендә мин инде өйдә идем, – дип сөйләде ул. – Минем йөк бозылмый торган, техник май иде. Заправка җитәрлек, ризык та бар иде. Волонтерларга, ашамлыклар һәм су тараткан юл-патруль хезмәте хезмәткәрләренә рәхмәт, – дип рәхмәтен белдерде питрәчле.

Үзе хәтерләвенчә, аның тормышында мондый хәл 20 ел эчендә икенче тапкыр булган. Беренче тапкыр 2015 елда Башкортстан чигендә М-5 трассасында ике тәүлек туктап торган.

Аның командировкалары ике атнага кадәр дәвам итә, барысы да ераклыкка бәйле. Аннары ике ял көне һәм тагын юл. Юлга йөк машинасы йөртүчесе алдан җыена, үзе белән чиста киемнәр, кайнар чәй, ике тәүлеккә җитәрлек беренче һәм икенче ризык ала. Аны хатыны Наталья Александровна әзерли. Юлда юл буендагы кафеларда туклана, шунда ук душка керә. Түләүле парковкаларда машинада йоклый. Мондый чыгымнарга оешма акча бүлеп бирә.

– Безнең машиналарның кабиналары кечкенә өй кебек, – ди шофер. – Йоклау өчен урын, кечкенә газ плитәсе, өстәл, рация, планшет бар. Эшләргә дә, яшәргә дә була. Руль артында тәүлегенә 14 сәгать булабыз. Әгәр график рөхсәт итсә, көндез дә ял итәргә була. Юлда нәрсә генә булмый, начар һава торышы булганда, без юлда тукталабыз. Бервакыт өйгә кадәр 50 километр гына калды, ә юл патруле безне җибәрмәде, чөнки буран һәм бозлавык иде. Икенче көнне иртәнге тугызда гына өйгә кайтып киттек, – диде ул.

ЕШ КЫНА ТУГАН КӨННӘРЕН РУЛЬ АРТЫНДА ҮТКӘРӘ

Валерий Макаров Александр Игнатьевич һәм Стефания Устиновна гаиләсендә беренче бала булып туган. Әтисе гомер буе ашыгыч ярдәм машинасында, мәктәптә, янгын күзәтчелегендә шофер булып эшли. Әнисе район хастаханәсендә пешекче була.

Валера яшьтән үк энесе Виталий белән әтисе янына эшкә йөргән. Шул вакыттан бирле Валерий, әтисе кебек, шофер булырга хыялланган. Күрәсең, Виталий да, чөнки ул да гомер буе шофер булып эшли. Вакыт узу белән Александр Игнатьевич улларына рульне ышанып тапшыра башлый, кырдагы юлларда йөртү осталыгына өйрәтә. Әтиләре ярдәмендә алар транспортта яхшы йөрергә өйрәнгәннәр.

– Мәктәптән соң район хәрби комиссариатыннан безне Казан автомәктәпләренең берсенә җибәрделәр, без “В” һәм “С” категория машина йөртү таныклыгы алдык һәм армиягә киттек. Мин башта Венгриягә, аннары Белоруссиягә, Ерак Көнчыгышка эләктем, хәрби хезмәтне Әзербайҗанда тәмамладым. ГАЗ-66 хәрби машина йөртүчесе булдым, – дип искә ала Валерий Макаров.

Хезмәтне тәмамлагач, 1990 елның маенда туган авылы Питрәчкә кайта. Бераз ял иткәч, ДРСУга КамАЗ-самосвал йөртүчесе булып эшкә урнаша, 2000 елда шәһәрара йөк машинасы йөртә башлый. Ул үзенең беренче командировкасын яхшы хәтерли. Аны МАН “Командор” фурасында Чиләбегә азык-төлек алырга җибәрәләр. Караңгы көз, карлы яңгыр, юлларда пычрак. Армиядә алган күнекмәләре ярдәм итә, чөнки хезмәт вакытында ул ил буенча һәм чит илләрдә күп йөргән.

– Командировкадан соң еракка йөк ташу машинасында эшләү минем өчен дигән нәтиҗәгә килдем. Соңрак куркыныч йөк – ягулык-майлау материаллары ташучысы булырга укыдым. Түбән Камадан дизель ягулыгы алдым һәм бөтен ил буйлап ташыдым, иң ерак юл Уренгойга булды, ул бер якка алты меңнән артык километр тәшкил итте. Себердә урнашкан Абаканга бер ай эчендә дүрт тапкыр бардым. 24 ел эчендә безнең чиксез илнең 500 шәһәрендә булдым. Еракка йөк ташу машинасы йөртүчесенең тормышы тәгәрмәчләрдә уза, еш кына туган көннәрне дә руль артында үткәрәсең. Хәзер һәр җирдә юллар яхшы, аларны гел чистартып торулары сөендерә. Без, шоферлар, берберебезне беләбез, һәрвакыт ярдәм итәбез, безнең бөтен Россия буенча дусларыбыз күп. Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, Себердә Уралда яхшы күңелле халык яши. Әгәр дә без юлда калсак, алар безгә ризык, кайнар чәй китерәләр. Аралашабыз: без алар турында, алар – Татарстан турында күп нәрсәләр белә, – дип сөйләде Валерий Александрович.

Питрәчтә элек без, еракка йөк ташучы машина йөртүчеләре, өчәү генә идек, хәзер инде утыздан артык.

Валерий Александрович спортны, бигрәк тә хоккейны ярата. Эш графигы тыгыз булса да, яраткан мавыгуына вакыт таба, район җыелма командасы әгъзасы булган. Аның уллары Роман һәм Егор да хоккей белән шөгыльләнәләр, район данын яклыйлар. Төрле шәһәрләрдә командировкалар вакытында ул матчларга йөрергә тырыша. Узган ел Магнитогорскида җирле “Металлург” һәм Казанның “Ак Барс” командалары арасындагы уенны карый алган.

– Йөк машинасы йөртүче хатыны булу җиңел түгел, борчылабыз, көтәбез, тәүлекнең теләсә кайсы вакытында шалтыратабыз, – диде хатыны Наталья Александровна. – Без 1992 елда өйләнештек, Валерий 2000 елдан бирле йөк машинасы йөртә. Ул үз эшен ярата, бер көн дә машинасыз тора алмый, – дип билгеләп үтте ул.

– Әйе, – дип хуплады хатынын Валерий Александрович, – эштә күңел өйгә тарта, ә өйдә эшне сагынам.

Истә калган очрак

– Оренбург далалары буйлап өйгә кайтып барыш. Кыш, көчле буран, тирә-юньдә беркем юк, якында гына торак пунктлар да юк. Мин кюветка төштем. Үз көчем белән чыгып булмаячагын аңладым. Ял итәргә һәм ярдәм көтәргә булдым. Иртән мине олырак кына бер ир-ат уятты, аның К-700 тракторы белән якындагы шәһәргә сөт алып барышы булган. Ул минем фураны тарттырып чыгарды һәм мин юлымны дәвам иттем.