Питрәч районында дүрт укучы БДИны 100 баллга тапшырды

Фото: © Люция Сираҗиева / «Питрәч-информ»

Питрәч районында беренче тапкыр мәгариф, спорт һәм мәдәният өлкәсендәге уңышлары өчен иң яхшы чыгарылыш сыйныф укучыларына район башлыгы Рәис Сөләйманов грантлары билгеләнде. Акчалата сертификатка ия булучылар арасында – Питрәч беренче мәктәбеннән алтын медаль иясе һәм информатика буенча йөз балл җыйган укучы Максим Кнайнов. Беренче сыйныфтан ук Максимга уку җиңел бирелә.

– Балачакта 11 ел мәктәп тормышы – бик озак, вакыт акрын уза кебек тоела иде. Ә менә үземнең чыгарылыш сыйныфына килеп җитүемне сизми дә калдым.

Егет БДИга унынчы сыйныфтан ук әзерләнә башлый. Ул һәр кичне шөгыльләнә, җәйге каникулларда да укуын онытмый. Волейбол секциясендә үзенә ял таба, спорт, аның сүзләренчә, шулай ук мөһим. Имтиханнарда үзен тыныч тота, ә менә нәтиҗәләрен көткәндә борчыла. Информатикадан 100 баллдан тыш, ул математикадан – 90, рус теленнән 91 балл җыйган. Район башлыгы гранты аның өчен бүләк кенә түгел, ә алга таба хәрәкәт итәргә һәм зур юл башларга этәргеч.

– Мәктәпне һәм укытучыларны мин җылылык белән искә алачакмын, алар безгә һәрвакыт ярдәм иттеләр, – ди Максим. – Математика өчен Элина Александровнага, рус теле өчен Елена Павловнага, сыйныф җитәкчебез Резеда Илсур кызына һәм информатика укыткан Азалия Азат кызына аеруча рәхмәтлемен. Югары уку йортында безне мәктәптәге кебек көчле укытучылар укытыр дип өметләнәм. Программалаштыру белән бәйле факультетка укырга керергә планлаштырам. Бу һөнәр кызыклы һәм кирәкле, монда өйрәнү өчен һәрвакыт ниндидер яңалык бар.

Шулай ук 90 һәм аннан да күбрәк балл җыйган һәм аерым казанышларга ирешкән укучыларны да сертификат белән бүләкләделәр. Районда быел барлыгы 195 укучы, шуларның 43е медаль ияләре.

Көектәге “Алгоритм” технологик лицееннан Артем Хафизов химиядән имтиханны иң югары баллга тапшырды.

Егет әле бер ел элек кенә химия белән бөтенләй кызыксынмаган. 11 нче сыйныфта барысы да үзгәрә, аны Милена Ваһапованың дәресләре кызыксындыра башлый – ул катлаулы формулаларны мавыктыргыч тарихларга әверелдерә белә.

– Ул химия дөньядагы иң мөһим предмет кебек итеп сөйли иде. Мондый дәресләрдән соң аны тирәнрәк өйрәнергә теләдем, – дип искә ала Артем.

Милена Анатольевна да моны раслый:

– Артем башта бик тыйнак булды, башкалардан аерылып торырга омтылмады. Ләкин ниндидер мизгелдә аның күзләрендә дәрт уянды. Ул өстәмә дәресләргә иртәнге җидедә килә башлады, биремнәрне бергәләп хәл итү өчен хәтта башка дәресләрне калдыра иде. Бу искиткеч үзгәреш!

БДИга әзерлек октябрьдә башланды. Артем лицейда гына түгел, ә “Йөз балл” онлайн-мәктәбендә дә шөгыльләнде, анда программаны тирәнтен үзләштерәләр.

– Мин математиканы химик реакцияләрне яраткан кебек яратмыйм. Неорганик химия аеруча ошый. Чын реакцияләр үткәреп карыйсы килә, әмма мәктәптә кирәкле җиһазлар юк, – дип уртаклашты чыгарылыш укучысы.

Аның әзерләү методикасы гади һәм нәтиҗәле: барлык предметларга да вакытны дөрес бүләргә; мәгълүматны системага тезеп, дөрес әзерләнергә; дөрес мәгълүмат бирә белүчеләрдән өйрәнергә кирәк.

Артем дүрт фәннән БДИ тапшырган: химия, математика, физика һәм рус теле. Аның фикеренчә, иң катлаулысы – физика, әмма анда да ул 90нан артык балл җыйган. Нәтиҗәдән канәгать түгел һәм яңадан бирергә уйлый. Мәскәүгә яки Санкт-Петербургка химик технология белән бәйле юнәлешләр буенча укырга керергә планлаштыра.

– Миңа фармацевтика, азыктөлек сәнәгате һәм хәтта шартлаткыч технологияләр кызык, – диде елмаеп егет.

Әти-әнисе аны хуплый. Әтисе – төзүче, әнисе йорт хуҗалыгын алып бара.

– Без үз йортыбыз белән яшибез, бу тормыш күнекмәләрен бирә, – дип сөйли булачак химик. – Әнигә булышам: савыт-сабалар юам, бакчага су сибәм, җиләкҗимеш җыям. Химия белән бәйле булмаган мавыгуларымнан – элек йөзәргә йөри идем, хәзер йөзә беләм, суда батмаячакмын, – диде шаяртып.

Артемның укытучысы – Милена Анатольевна – физмат мәктәбен тәмамлаган, ләкин химиядә үз һөнәрен тапкан. Аның принцибы: әгәр укучы аңламаса, кирәк икән ун тапкыр аңлатачак.

– Артем – теоретик, – дип уйлый педагог. – Практика өчен җитди лаборатория кирәк. Мин хәзер КНИТУ белән элемтәләр алып барам, әмма бу инде киләсе чыгарылышлар өчен.

Көектәге “Алгоритм” технологик лицееннан Полина Никонова мөмкин булмастай нәтиҗәгә ирешә – әдәбият буенча БДИда 100 балл җыя. Имтихан күләмле иҗади биремнәр һәм анализ тирәнлегенә таләпләр аркасында иң катлаулысы санала.

Полина Югары Ослан районының Шеланга авылында үсә, анда мәктәптә 80 бала укый. Аның беренче педагогы – сыйныф җитәкчесе анда сүзгә мәхәббәт тәрбияләгән.

– Без Көеккә күчеп килгәч, Полина лицейга сигезенче сыйныфка барды, укытучылар шунда ук аның базасы яхшы булуын сизеп алдылар, – дип сөйли мәктәпне тәмамлаучының әнисе, шул ук лицейда физкультура укытучысы Елена Никонова.

– Бик актив, максатчан, оптимист кыз, – ди Полина турында әдәбият укытучысы Светлана Усмаева. – Әзерләнергә аңа профильле педагогика сыйныфында укуы ярдәм итте – ә бу атнага биш әдәбият дәресе. Мәктәп һәм республика дәрәҗәсендәге олимпиадаларда катнашты. Мин балаларны оригиналь текстны автор укучыга җиткерергә теләгәнчә аңларга өйрәтәм. Без дәресләрдә әсәрләр укыйбыз һәм аларны шунда ук анализлыйбыз.

– БДИ тапшыру өчен әдәбият сайлауның бер сәбәбе – мин Светлана Миңнегуловнаны укытучы буларак бик яратам һәм хөрмәт итәм. Ул үз дәресләрендә әдәбиятка гына түгел, рус теленә дә кызыксыну уятты, – дип сөйли Полина.

Аның яраткан авторлары – Федор Достоевский һәм Анна Ахматова.

– Достоевский авырлык турында язарга курыкмый. Ә Ахматова хәтта бер гасыр узса да – бик актуаль, – дип саный ул. – Язучының фикерен кинематографиядә карау, режиссерның китап укуын аңлау кызык.

Полинаның сеңлесе – Дарина – өченче сыйныфта укый һәм, әлбәттә, үзенең яхшы укучы апасы белән горурлана, имтиханнарга әзерлек вакытында аны борчымый. Үзе спортны ярата – Мәскәүдә һәм Петербургта йөзү буенча ярышлар призеры, әнисе кебек физкультура укытучысы булырга тели.

Ләкин Полина башка юл сайлаган:

– Филологияне, педагогиканы яки лингвистиканы сайлыйм – анда тәрҗемәче эшчәнлеге җәлеп итә.

Ул үзе дә язып карый – әлегә дуслары өчен генә.

– Полина – бик башлы кыз, – дип билгеләп үтә Светлана Усмаева, – аңа имтиханда уңыш елмайды. Аның сыйныфташлары 89 һәм 94 балл җыйды – бу шулай ук шәп нәтиҗә!

Светлана Миңнегуловна 20 ел әдәбият укыта, төрле сәбәпләр аркасында мәктәптән китә, элеккеге яшәү урынында район газетасы редакциясендә бүлек җитәкчесе булып эшли, әмма һәрвакыт балаларны китап яратырга, әдәбият яратырга өйрәтү миссиясен тоеп яши һәм кире кайта. Ул аларны фикер йөртергә өйрәтергә тырыша, ә өйрәтү өчен үзенә даими укырга туры килә.

Зөләйха Харисова кечкенәдән табиб булырга хыяллана, һәм имтиханнарны уңышлы тапшыру аны максатына якынайта.

Фото язма геройларының шәхси архивыннан

Химия буенча көчле база алу өчен, ул игезәк сеңлесе Зәйнәп белән өч ел Яшел Үзәндәге химия лицей-интернатында укыган, аннары медицина көллиятенә укырга кергәннәр. Беренче курсны укып чыккач, кызлар университетка укырга керергә карар кылалар һәм өйдә укуга күчәләр. Бер ел дәвамында интенсив әзерләнеп БДИда яхшы нәтиҗәләргә ирешәләр: Зөләйха – химиядән 100 балл, биологиядән 90 балл, рус теленнән 86 балл; Зәйнәп – химиядән 99 балл, биологиядән 96 балл, рус теленнән 89 балл җыя.

– Без апам белән – бербөтен. Аның ярдәмендә мин бу әзерлек елын түземлек белән уздым. Без көн саен бер-беребезгә ярдәм иттек, – ди Зөләйха.

БДИга әзерлек дәресләренә 12- 14 сәгать багышлыйлар. Сынау дәресләреннән соң репетиторлардан баш тартып, мөстәкыйль әзерләнәләр. “Стобальный репетитор” онлайн-мәктәбе курсларын кулланалар һәм Кощак мәктәбендә сынау имтиханнары язалар.

Әниләре Альбина Илдар кызы (пешекче) һәм әтиләре Илгиз Шәмгун улы (КНИТУ хезмәткәре) шулай ук ярдәм итеп торганнар.

– Кызлар үзләренең графигын үзләре оештырдылар: иртәнге җидедә торырга, кичкә кадәр укырга. Без аларның прогрессы белән генә кызыксындык, – дип сөйли әтисе.

Табиб һөнәре белән кызыксынулары гаиләдән килә: туганнары арасында стоматологлар, хирурглар һәм педиатрлар бар. Зөләйха, аларның эшләрен күзәтеп, алар юлыннан барырга була.

– Кешеләрне дәваларга, аларга ярдәм итәргә телим. Әлегә стоматологияне яки дәвалау эшен сайлыйм, – дип уртаклаша ул.

Зәйнәп тә медицина институтына укырга керергә уйлый, кызлар бергә укырга планлаштыралар. Химияне яратуына карамастан, Зөләйха аны “логик һәм мавыктыргыч предмет” дип атый, игезәк кызлар үзләрен практикада эшләүче табиблар итеп күрә. Аларның тарихы шуны раслый: әгәр максат, дисциплина һәм якыннарыңның ярдәме бар икән, хәтта бер ел эчендә дә яхшы нәтиҗәләргә ирешеп була.